"Tek yol budur deriz; bilmez miyiz ki bir noktadan geçebilen doğrular kadar yol vardır."

(Thoreau)




Çarşamba, Ağustos 17, 2011

Filipendula ulmaria (Kecisakali, Tekesakali, Cayir Kralicesi)

Eski yazilari kirpip kirpip...

photo: toucanmacaw
Filipendula ulmaria / Mädesüß / Meadowsweet / Kecisakali, Tekesakali, Cayir Kralicesi (Bu ad diger dillerde de var)

Ilk kez Lesley Bremness'in kitabinda rastlamistim. Sonra pek cok baska bitkide oldugu gibi, cevrede gördügümde adini unuttum; herhangi bir kitapta adina rastladigimda da (nerede) gördügümü... Nihayet bu yaz eslestirme tamamlandi.

Filipendula ulmaria su seviyor. Bu yüzden nehir kiyilarinda, sulak cayirlarda rastlamak cok mümkün.  Ben de hep nehir ve kanal kiyisinda rastliyorum. Mürver agacinin ciceklerini andiran sık, gösterisli ve beyaz cicekli bir cicek kurulu var. Tatlimsi kokuyor. Elimdeki kilavuza göre bütün bir nehir yatagini kendi karakteriyle damgalayabilecek kadar baskin bir kokusu olabilirmis. Kokulu demetler ve kokulu ot yastiklari hazirlamakta kullanilirmis. Tatli ve bazi iceceklerde kullanilabilirmis. Cayinin reflüye, mide eksimesine iyi geldigi söyleniyor, cünkü asit baglayici özelligi varmis. Ayrica atesli üst solunum yolu enfeksiyonlarinda da tavsiye ediliyor.

Ingiltere'de Bronz cagina ait mezarlarda rastlanmis kendisine. Tumturakli Latince adinin ilk sözcügü (Filipendula) köklerinin karakteristik durumunu tarif etmekteymis. Ulmaria ise "karaagac benzeri" demekmis ki bitki aslinda hic bir acidan karaagaca benzememekteymis. Tek ortak noktalari bir tür karaagac gibi F. ulmaria'nin da salisilik asit (aspirin etken maddesi) icermesi. Enfeksiyon önleyici özellikleri buradan geliyor.


5 yorum:

  1. bak ben buna henuz rastlamadim harika bir bitki umarim bir an once kavusuruz, cicegi recellere badem kokusu verirmis;) birde kitapta yatak carsaflarini kokulandirmakta kullanilir diyor hayali bile guzelromantik romantik...

    YanıtlaSil
  2. sen yine arayadur; ben sana kücük bi güzellik yaptim :)

    YanıtlaSil
  3. daha dun bizim kiz iki elinde bunlar, birini bana uzatti your majesty diye digerini babasina king diye :)

    YanıtlaSil
  4. uma,
    cocuklar bilir :) mira anlamis hemen bitkinin gayet royal oldugunu :)

    kirmizi sapka,
    bi de koklasan...

    YanıtlaSil