Alman 3sat kanalinda öteden beri severek izledigimiz bir program var: Scobel
Program yapimcisi hep cok ilginc konular bulur ve konuyu hep birbirinden farkli ve ilginc acilardan irdeleyebilecek uzmanlarla görüsür. Dün aksamki konu "Ekonomik kriz ve Budizm" idi. Eskiden olsa ekrana yapisir ve tek bir sözcügü bile kacirmadan izlerdim. Simdi sincapla mümkün degil tabii. Halinin üstünde tahta oyuncaklardan ciftlik yaparken, ancak kulak misafiri olabildigim kadarini dinleyebildim. Uzman konuk uzun yillardir konu üzerinde calisan Karl-Heinz Brodbeck idi. Sadece konusmanin giris cümlelerini aklima yazdim, o bile yeter aslinda. Scobel, Brodbeck'e Dogulu anlayisin ekonomik sistem acisindan Batili anlayistan nerede ayrildigini sormustu. Yanit : "Bati bireycidir, herseyi parcalanamaz son parcasina, atomuna indirger ve öyle irdeler. Batili ekonomi anlayisi da bundan yola cikarak bireycidir; bireylerin sadece kendi ekonomik cikarlarini gözetmelerinin toplamda sistemi düzenlemek icin yeterli oldugunu savunur. Dogu ise bütüncüdür. Evrendeki her seyin birbiriyle bagli olduguna, birbirinden etkilendigine inanir. Dolayisiyla ekonomik anlayisi da cikarlarin karsilikliligina ve 'karsilikli cikarlarin gözetilmesi'ne dayanir ve bütünseldir."
Dedigim gibi, konusmayi takip edemedim ama Brodbeck'in web sayfasini buldum internette. Surada tüm yazilarini, sunumlarini, kitaplarini bulmak mümkün. Ingilizce yazilari da burada. Ilk firsatta okumaya calisacagim yazilarini.
Brodbeck'in bahsettigi "bireylerin sadece kendi ekonomik cikarlarini gözetmelerinin toplamda sistemi düzenlemek icin yeterli oldugu" temel varsayimi bilindigi gibi Ingiliz ekonomist Adam Smith'e ait. O bunu 'görünmeyen el' (invisible hand) olarak tanimlamis. Görünmeyen elin marifetlerinden bahsetmek ve konuyu döndürüp dolastirip sincabin yagmur botlarina getirmek niyetim var. Seri yazi olacak bu da. Cünkü simdi sincapla yilin son günesli günlerinden faydalanmak ve oyun parkina gitmek istiyouz. Basligi cok iddiali attim, farkindaysaniz. Baska türlü bir ekonominin nasil olacagina dair cözümler sunmayacagim elbette. Ama tüketici, sokaktaki insan, anne falan olarak "bu türden ekonomi"ye karsi kendimce cözüm cabalarim var. Vakit olursa onlardan bahsedebilirim.
China syndrome?
4 saat önce
Adam Smith'in bu yaklaşımı bana hep şunu hatırlatır;
YanıtlaSilherkes kendi kapısının önünü süpürse sokaklar tertemiz olur.
böyle bakınca aslında mantıklı gibi geliyor kulağa ama insanlık böyle bir olgunlukta olmadığı için bu çözüm mümkün değil. önce insanlık olarak ruhlarımız, insanlığımız olgunlaşacak ve hatırlayacağız ki kimse kimseden ayrı değil ve hepimiz aslında özümüzde bir'iz, sevgiyiz işte o zaman Adam Smith'in çözüm önerisinden faydalanabiliriz bence :)
sevgiyle!
baska turlu seylere cok merakliyimdir bilirsin,bu dizinin devamini merakla bekliyorum.
YanıtlaSilNazan merhaba,
YanıtlaSilYorumun hakkinda düsündüm; aklima sunlar geldi:
Sokaklarimizi Adam Smith usulü temizleseydik,
- Sehir meydani gibi hickimsenin ama herkesin olan yerleri kim temizlerdi?
- Cok erken kalkmayan komsum A'nin kapisinin önünde cam kiriklari, komsum B'nin de sabah herkesten önce kalkip okula giden kücük bir cocugu olsaydi, ben "cam kiriklarini temizlemek A'nin veya B'nin cikarina , benimle ilgisi yok" deyip kendi kapimin önünü temizleyip kapimi örtmem mi gerekirdi? Pek icime sinmezdi dogrusu.
Insanligin gerekli olginluga ulasmasindan kastiniz bu sanirim.
Sevgiler,
Isil,
Dur bakalim nasil toparlayacagim yazinin devamini :)
İşte bu tarz soruların aklımızın ucundan bile geçmeyeceği bir evrim süreci geçirebilirsek insanoğlu olarak o zaman zaten böyle bir sorun olmayacağı için ortada Adam Smith'in çözüm önerisi de olmayacaktır.
YanıtlaSilUlaşabilecek miyiz? Bir şekilde ulaşacağız. Zira bu bedenlenme işinin bir hedefi olduğuna inanıyorum ben. İnsanların kıyamet diye tanımladığı olgu aslında bence bize ters yolda olduğumuzu göstermek için gerçekleşecek bir çöküş.
Dibe vurmadan anlayamayacağız gibi duruyor.
Sevgilerimle!