Kim demis okul alisverisi eglencelidir diye?

Gelelim yagmurluk ve su gecirmez pantolona.

Ökotest der ki:

"Su gecirmez pantolonlar amaclarina uygunlugu saglamak icin PVC ve diger ucuz, süpheli sentetik materyallerden üretiliyor.Üzerlerindeki Polyurethan kaplamalarin üretiminde saglik acisindan tehlikeli görülen klorlu kimyasallar kullaniliyor."

Bununla ilgili karsilastirmali testleri biraz eski. 2002 yilinda yapilmis. Alman giyim magazalari ve katalogla satis firmalarindan edinilmis 12 pantolondan hicbiri yeterli not alamamis. Test edilen tüm pantolonlarda (bazilarinda eser miktarda) Tributyltinn (TBT) tespit edilmis. Sanirim mantar önleyici bir amaci varmis. Az miktarda TBT bile hayvanlarda ama tahminen insanlarda da hormon ve savunma sistemlerine zarar veren etkilere sahipmis.  Iki pantolonda Triclosan tespit edilmis. Bir tür bakteri önleyici imis bu ve temizlik/kozmetik malzemelerinde de kullaniliyormus. Karacigerde sorunlara sebep oluyormus. Fazla uzatmamak icin diger bulunan kimyasallari listeliyorum, ilgileniyorsaniz tek tek arastirabilirsiniz:
- Iyot, Klor ve Brom iceren halojenorganik bilesikler (kimya bilgim azdir, kavramlarin Türkcesini yanlis yazmis olabilirim)
- 2,4-Toluylendiamin . Renk maddesi, hayvan deneylerinde kanser yapici etkisi kanitlanmis.
- PVC ve klorla islem görmüs diger malzemeler. Cevre zararlilari.
- Phthalat'lar.
- Agir metaller. Kursun. Kadmiyum. Arsenik. Dogrudan temasla cözünüp cocuga zarar verme ihtimalleri yokmus.  Ama cöp olduklarinda, bir sekilde geridönüsüme katildiklarinda, kacinilmaz olarak cözünüp dogada birikecek ve insanlarin besin zincirine katilacaklar.

"Iyi de bu 8 yil öncesine ait, degismistir tüm bunlar" diyeceksiniz degil mi? Yanildiniz! 2008 Haziran'inda Öko-Test 13 yagmur pantolunu ile tekrarlamis testi. Biri haric hepsi en düsük not ile sinifta kalmislar. O bir de gecer not almamis sonucta. 8 tanesinde Phthalat'lara rastlanmis yine. Hemen hepsinde, bir önceki yazida bahsettigim, cogu karsinojen PAH'lar bulunmus. Birinde yine 2,4-Toluylendiamin'e rastlanmis. Son iki yil icinde cok sey degistini ise sanmiyorum.

2009 Ocak ayinda cocuk ürünlerine özel sayisinda ise demis ki  Öko-Test; "Das praktischste Kleidungsstück der Welt gehört eigentlich direkt auf den Sondermüll". Türkcesi : " Dünyanin bu en pratik giysisinin yeri aslinda direk, özel kimyasal atiklarin toplandigi cöpler olmali".

Bir ara ciddi ciddi "cocuklar yagmurda islansa, camurla kirlense sagliklarina ne kadar zararli olabilir ki?" diye düsünmeye basladim. Daha sicak ve günesli bir iklimde yasiyor olsaydik, "benim cocugum yagmurluk mont-pantolon takimi olmadan ciksin oynamaya" diyecektim anaokuluna. Onu da diyemedim. Biraz arastirdim, piyasadaki ürünlerin hepsinin fiyat ve görünüs olarak birbirine yakin oldugunu gördüm. Fazla zamanimiz olmadigi icin iclerinden birine -cok da icimiz sinmeyerek- karar verip aldik. Sincap anaokuluna basladiktan sonra daha sakin kafayla arastirip, uygun bir alternatif bulabilir miyim, ona bakacagim. Bu yil sonbahar az yagmurlu, cok günesli gecsin diye diliyorum bu yüzden... Yagmurluk takimini aldigim firmaya "beslenme kutularinizda ve suluklarinizda BPA var midir?" diye sordum. Ertesi gün "Ilgili üretici departmana sorup size dönecegiz" dediler, yanitlari tam 4 is günü sonra geldi; ki firmalara ürünleri ile ilgili cok mektup yazan biri olarak yanit süresini ortalamanin üzerinde buluyorum. Yanit "hayir, BPA yok" seklinde. Hala kalmissa gidip alacagim o beslenme kutusunu da. Ama ürettiginin icinde su veya bu olup olmadigini (BPA gayet güncel konu bu arada, hic de zor soru sormadim) ögrenip bana yanit vermesi dört gün süren firmaya da eskisinden biraz daha az güveniyorum denebilir.

Anne babalarin tüketici olarak, ince, zarif taktiklerle sürülüp, hareket alani, cikis kapisi  olmayan köselere sıkıştırıldığı pis bir oyuna dönüsüyor alisveris.  Gidadan giyecege, oyuncaktan bakim malzemelerine her alanda oynaniyor oyun. O, eskiden benim cocuklugumdaymis, simdi kim demis okul alisverisi eglencelidir diye?