"Tek yol budur deriz; bilmez miyiz ki bir noktadan geçebilen doğrular kadar yol vardır."

(Thoreau)




Cuma, Şubat 01, 2008

Bir torba dolusu kiraz.....çekirdeği!

Çocukken, sıcak yaz günlerinde kuzenlerimle bir araya geldiğimizde en hoşumuza giden şeylerden biri meyve yemekti. Önümüze konan büyük bir tabak dolusu yaz meyvesini kısa sürede bitirir; bir sürü kiraz, kayısı ve şeftali çekirdeğinden oluşan yığına, eserimize, şaşkınlıkla bakardık. "Bunları saklayalım, bir şeyler yaparız" derdi içimizden biri. Her türlü şeyin oyuncak niyetine ve oyun yaratmak için kullanılabildiği yıllardı onlar. Yine de bu çekirdeklerle ne yapılacağı konusunda belirgin bir fikrimiz olmazdı pek. Güneşte kuruyan kayısı çekirdekleri büyükçe bir taşla kırılarak içinden çıkan badem afiyetle yenirdi. Peki ya kiraz çekirdekleri? Çocukça bir içgüdüyle onlardan da bir şeyler yapılacağını bilirdik. Ama ne olduğunu çıkaramazdık.
Kiraz çekirdekleriyle yapılan "şeylere" yıllar sonra Almanya'da bir dükkanda rastladım. Kauçuktan yapılmış sıcak su torbalarının yanında duran kare şeklindeki kumaş torbaların altında "Kirschkernkissen" yazıyordu. Kiraz çekirdeği yastığı veya torbası! Elimi uzatıp tuttuğum torbaların içinde gerçekten de minicik kiraz çekirdekleri olduğunu hissettim. "Hah, işte böyle bir şey!" dedi içimdeki çocuk.
Meğerse Almanya, Avusturya, İsviçre gibi ülkelerde kiraz çekirdeği torbaları öteden beri vücuda sıcak uygulamakta kullanılırmış. Bu yöntem, kiraz çekirdeklerinin hızla ısınmakla kalmayıp ısıyı bünyelerinde uzun süre tutabilme özelliklerine dayanıyor. Genel inanış bu özelliğin ve dolayısıyla kiraz çekirdeği torbalarının ilk kez İsviçre'de kiraz likörü fabrikasında çalışanlar tarafından bulunduğu yönünde olsa da; 90'lı yılların sonunda Almanya'nın Münster kenti civarında yapılan kazılarda bulunan kiraz çekirdeği torbası kalıntıları bu doğal yöntemin ortaçağdan beri bilindiğini göstermiş. (Kendi kendime not: Daha kısa cümleler kurmalısın!) Bugün bu torbalar mikrodalga veya bildiğimiz fırınlarda ısıtılarak kullanılabiliyor.

Kiraz çekirdeği torbası benim aklıma tekrar bebeğim için ilk alışverişi yaparken geldi. Özellikle yeni doğan bebeklerin üç ay koliği denen gaz sancılarında el altında bir sıcak su torbası bulundurmak öneriliyor. Ben kiraz çekirdeği torbasını tercih ettim, çünkü:
- Kauçuk sıcak su torbaları kolaylıkla kötü kazalara (torbadan kaynar su sızması, vb.) sebep olacakmış endişesi taşıyorum.
- Kauçuk da doğal bir ürün, fakat sonuçta elimize bir sıcak su torbası olarak ulaşana kadar iyi kötü bir üretim sürecinden geçiyor.
- Dünyanın kauçuk yetişebilen bölgelerinde doğal bitki örtüsünün kauçuk ağacı yetiştirebilmek için yokedildiğini duydum. Kauçuğa doğal bir alternatif olduğunda onu kullanmayı tercih ederim.
- Kiraz çekirdeği sonuçta bir yan ürün :) Sadece toplanıp, temizlenip kumaş torbalara doldurulmasından ibaret daha basit ve doğal bir üretim süreci var.
-Kiraz çekirdeği yerel bir ürün, kauçuk dünyanın uzak bölgelerinden geliyor.
- Kiraz çekirdeği torbasını önceden başka bir sebeple ısınmış fırında, kışın zaten yanmakta olan kalorifer üzerinde, yazın doğrudan güneşte bekleterek ısıtmak mümkün. (Enerji tasarrufu!)
- Kiraz çekirdeği torbasını vücuda soğuk uygulamak gereken durumlarda da kullabiliyoruz. Bu durumda da buzdolabında bir süre bekletmek yeterli.

Torbayı şimdi sadece bizim ufaklık değil, gerginlikten kaynaklanan sırt ve boyun ağrılarında ben de kullanıyorum, çok rahatlatıyor.

Özellikle bebekler için kullanırken:
Fırında max. 120 derecede 5-7 dakika, mikrodalga fırında max 300 W'da 1-2 dakika ısıtmaya,
Her zaman önce kendi tenimizde, örneğin yanağımıza değdirerek ısıyı kontrol etmeye,
Bebeğin cildine doğrudan değdirmeyip giysi üzerinden veya 1-2 cm. uzaktan uygulamaya
dikkat etmek gerekiyor.

Peki, bolca kiraz üretilen ve de tüketilen Türkiye gibi bir ülkede kiraz çekirdeği torbasını evde üretmek mümkün mü? Elbette! Bu günlükte henüz kendim denemediğim şeyleri yazmaktan hoşlanmıyorum ama bir istisna yapabiliriz sanırım. Bu konuyu biraz araştırdım ve şöyle yapıldığını öğrendim:

1. Toplama: Burası en kolay ve tatlı kısmı :) Mevsiminde bol bol kiraz tüketiyorsunuz. Ayrıca tanıdıklarınızdan da yedikleri kirazların çekirdeklerini sizin için biriktirmelerini rica ediyorsunuz. 300-350 gr çekirdek normal bir torbayı doldurmak içinyeterli.
2.Temizleme: Burası biraz zahmetli kısmı :( Çekirdeklerin bir şekilde kalan meyva parçacıklarından temizlenmesi gerek. Akan su altında yıkamak bir çare, ama çoğunlukla yeterli değil. Kimileri çekirdekleri sağlam bir torbaya koyup ağzını sıkıca bağlayarak çamaşır makinasında yıkıyormuş. Kimisi de bir tencereye koyup tamamen temizlenene kadar kaynatıyormuş. Ben olsam -birinciyi biraz tehlikeli gördüğümden- ikinciyi tercih ederdim. Bu aşamadan sonra temizlenen çekirdekler güneş altına serilerek tamamen kurutuluyor.
3. Torbalama: Bu adımın zorluk derecesi dikiş becerinize kalmış. Örneğin ben bu aşamada sınıfta kalırdım.
- Herşeyden önemlisi çekirdekler kumaş torbaya tıka basa değil biraz gevşek doldurulacak.
- Kumaş olarak yüzde yüz pamuk veya keten kullanıldığını görüyorum. Fakat ısıya dayanıklı bir kumaş olduğundan emin olmalı. En azından, 120 derece fırında 5-7 dakika ısınmaya dayanacak bir kumaş... Herhangi bir kazaya meydan vermemek için kumaş seçiminde bir bilene danışmak veya ön denemeler yapmak gerekir diye düşünüyorum.
- Torbanın büyüklüğü ve şekli size kalmış. Piyasada satılanlar genellikle 10-15 cm büyüklüğünde ve kare şeklinde. Ama evde yaparken yaratıcılığımızı kullanmamıza kim engel?
- Özellikle bebekli evlerde torbanın sıkı sıkı dikilmesi çok önemli. Bebekler bu torbalarla oynamayı seviyor. Minik ayaklarının dibine ısınsın diye koyduğunuz bir torbayı az sonra eline almış ağzına götürürken görmek işten bile değil. Torbanın açılıp içindeki çekirdeklerin ortaya saçıldığını düşünmek bile istemeyiz, değil mi?
-Flickr'da bulduğum bir örnekte ayrıca bir dış torba/kılıf daha dikilmiş. Hem çok sevimli, hem biraz daha güvenli: Arkadan görünüş, önden görünüş


Dalda kiraz fotoğrafı: Ronile35

21 yorum:

  1. Yazıyı okuyunca canım çok kiraz çekti :)) Ben de gördüm bu torbalardan ama almamıştım, şimdi de yazın yediğimiz kirazların çekirdeklerini biriktirmeye karar verdim :) Torbayı dikme kısmını anneme bırakırsam benim için daha hayırlı olur :)
    Sevgiler,

    YanıtlaSil
  2. ne ilginc, hic bilmiyordum dogrusu kiraz cekirdeklerinin böyle kullanilabilecegini.Flickr'daki torbaya bayildim, ne marifetli insanlar var..

    YanıtlaSil
  3. Merhaba Yeşim,
    Son adımı ben de anneme bırakmayı düşünüyorum. İlk adımda hiç zorlanmayız, değil mi? :))

    Merhaba Işıl,
    Evet, sevimli tavşancığa ben de bayıldım. Ne güzel bir hediye olur. Özellikle çocuklu evlere...

    Sevgiler,Evren

    YanıtlaSil
  4. bu arada,söylemeden edemiyeceğim, bilmiyorum sen bir sekilde fark ettin mi, Yeşim ve ben kardeşiz ;)

    YanıtlaSil
  5. Harika bir fikir bu Evren, çok teşekkürler paylaştığın için.

    YanıtlaSil
  6. Işıl,
    Biliyorum tabii ki :) fazla yorum bırakmasam da sıkı takipçisiyim ben günlüklerinizin...

    Tijen,
    Bu konu oldukça ilgimi çekiyor, başka örnekler buldukça zevkle paylaşmaya devam edeceğim.

    Çok selamlar

    YanıtlaSil
  7. Çok sevdim ben bu fikri. Doğal olmasını özellikle.
    Peki hazır olarak alınabilecek bir yer var mı?

    YanıtlaSil
  8. Evren uzun cümleler de kursan yazilarinin tamami özel ve güzel bir cizgide ve cok zevkli, cok verimli. Ben cok mutlu hissediyorum kendimi bu adrese gelince :))

    Bu yastiklara her tür organik ürünlerin satildigi dükkanlarda rastlamistim ama cok dikkatli degerlendirmemistim. Bu yaziyla birlikte daha fazla anlam kazandi. Simdi is alsam mi, yapsam mi sorusunun yanitina kaldi ;)

    YanıtlaSil
  9. Berceste,
    İngiliz anne-bebek sitelerinde de sözü geçtiğini hatırlıyorum. Demek ki oralarda da var, ama nerede satıldığını bilemeyeceğim. Almanya'da hemen her "drogeriemarkt"ta, Ayça'nın dediği gibi alternatif/organik ürünler satan dükkanlarda ve bebek ürünleri satan yerlerde bulunabiliyor. Belki İngiltere'de de bu tür yerlerde bulunabilir.

    Ayça,
    Hoşgeldin öncelikle, özlemiştim arkadaşım. Bu yazı pek çok kişinin işine yaradı sanırım, seviniyorum buna. Alternatif dükkanlar hazine sandığı gibi; karıştırınca ilginç şeyler buluyor insan, değil mi?

    Selamlar, sevgiler...

    YanıtlaSil
  10. Berceste,
    İngiliz anne-bebek sitelerinde de sözü geçtiğini hatırlıyorum. Demek ki oralarda da var, ama nerede satıldığını bilemeyeceğim. Almanya'da hemen her "drogeriemarkt"ta, Ayça'nın dediği gibi alternatif/organik ürünler satan dükkanlarda ve bebek ürünleri satan yerlerde bulunabiliyor. Belki İngiltere'de de bu tür yerlerde bulunabilir.

    Ayça,
    Hoşgeldin öncelikle, özlemiştim arkadaşım. Bu yazı pek çok kişinin işine yaradı sanırım, seviniyorum buna. Alternatif dükkanlar hazine sandığı gibi; karıştırınca ilginç şeyler buluyor insan, değil mi?

    Selamlar, sevgiler...

    YanıtlaSil
  11. Evren, esimle konusuyordum kiraz cekirdeginin verimlendirilmesi isini ve misirin da ayni sekilde kullanildigindan bahsetti. Ancak nasil misir, misirin neresi, özel bir misir türü mü bunlarin yanitini henüz alamadim. Yine de duyunca heyecanlandim ve buradan hemen paylasmak istedim, seni de heyecanlandiracagini düsünerek...

    YanıtlaSil
  12. Ayça,
    Ancak yanıt yazabiliyorum, kusura bakma. Evet, ilginç bir bilgi bu. Başka tahıllardan, örneğin arpadan sanırım, yastık yapıldığını duymuştum ama mısırı duymamıştım. Sıcak uygulama için değildir herhalde, değil mi? Isıtırken patlar o mısır taneleri yastığın içinde :))) Veya dediğin gibi tanesi değil başka bir şeyidir kullanılan. Bir araştırayım ben de bu konuyu. Teşekkürler...

    YanıtlaSil
  13. mrb lar benim bu kiraz çerkirdeği torbasına çok ihtiyacım var acaba nerede bulabilirim.bilen varsa lütfen yasargeler@hotmail.com adresine bilgi versin.şimdiden teşekkürler.............

    YanıtlaSil
  14. Merhaba,
    Arama motorlarında kiraz çekirdeği yastığı ile arama yaptırınca gelen firmaları denediniz mi? Bunun dışında Türkiye'de nerede satılır bilemiyorum maalesef. Almanya'da veya ona komşu ülkelerde yaşayan tanıdıklarınız varsa sipariş edebilirsiniz belki. Oralarda kolayca ve uygun fiyata bulunuyor.

    YanıtlaSil
  15. yeni şeyler görüp okuyup öğrendikçe ne kadar cahil olduğumu bir kez daha anlıyorum.hiç duymamıştım ilk sizde görüyorum kiraz zamanıda geçti artık ama belki akratlarda satılıyordur sormak ve unutmadan yapmak lazım
    bu deerli bilgileri paylaştığınız içinde ayrıca çok teşekkürler

    YanıtlaSil
  16. Rica ederim ayliz, isinize yararsa ne mutlu bana

    YanıtlaSil
  17. Biz kira çekirdeği yastıkları yapıyoruz ve yurtdışına gönderiyoruz .aslında önce yurtiçi satış yapmamız daha doğru olurmuş .insanlar bilmediğinden bizim ürünleri yurtdışından alıyor.tek tek satmak zor is ama ihtiyacı olana yardımcı olurum.info@masglass.com.tr

    YanıtlaSil
  18. Aslinda blogda ürün reklami yapmiyor ve o türden yorumlari da yayinlamiyorum. Fakat yerel ürünlerin tercih edilmesi gerektigine inandigim icin, Türkiye'deki tüketicilerin sizden haberdar olmasinin iyi olacagini düsünerek, bir istisna yapiyorum. Ürününüzün kalitesi ve dogalligi konusunda arastirip karar vermeyi anne-babalara birakiyorum.

    YanıtlaSil
  19. Vallahi bel fıtığı sıkıntısı yaşıyordum.Bir dostumuz Hindistan'dan getirdiği bir torba getirdi ve microdalgada ısıtıp beline koy dedi.Çaresizlikten her şeyi dener durumdaydım.Hala dua ediyorum.Anında ayaklandım.Ve şimdi kiraz çekirdeği depoluyorum. En zor kısmı temizlemek.Kaynatma olayını burada okudum,deneyeceğim bu yaz. Ayrıca gece başı terleyenler için yastığını tavsiye ederim.Hem baş ağrısına hem terlemeye birebir.Teşekkürler.

    YanıtlaSil
  20. Peki mikrodalga fırından başka bir yolla ısıtılamaz mı,bizde yok:/

    YanıtlaSil