bir deneme: basit yaşam ne değildir?

basit yaşamın etrafında dolaşmak kolay, tam bir tanımını yapmak, sıkı bir çerçevenin içine yerleştirmek bir o kadar zor. yaşamın kendisi gibi yani...

bir şeyi zıtlarıyla tarif etmek bazen başvurulan bir yöntemdir. basit yaşamı tarif etmek için de denenebilir:

basit yaşam inzivaya çekilmek değildir.
ya da şöyle demeli: inzivaya çekilmek basit yaşamın ön şartı değildir. bazı ingiliz romanlarında "simple life" bu şekliyle kullanılır. "aa, o mu? basit bir yaşam sürmeye karar verdi" denir biri için. "taşraya taşındı, kimseyle görüşmüyor, bahçesinde kabak yetiştiriyor" anlamında... bizde basit yaşamdan bahsedildi mi hemen köye dönmekten ya da güneyde küçük bir kasabaya yerleşmekten bahis açılır. doğaya dönmek güzeldir, hoştur ve de basit yaşamla barışıktır. dönecek köyünüz varsa, dönün tabii. ama basit yaşamı herşeyden elini eteğini çekmek, izole olmak, inzivaya çekilmek gibi anlamak yanlış.

basit yaşam teknolojiye sırtını dönmek değildir.
teknolojiyle bir alıp veremediğimiz varsa kullanılış şeklinde. televizyonun kitlelerin davranışlarını ve düşüncelerini değiştirmek için kullanılmasına; otomobilin, cep telefonunun değerli fonksiyonları ötesinde sadece statü sembolü olarak görülmesine; başını kaşımak için dahi elektrikli araçlardan medet ummalara bozuluyoruz, o kadar.

basit yaşam (sadece) çevrecilik değildir.
evet, kesişim noktaları çok fazla doğal olarak. çünkü basit yaşamın çıkış noktası sayılabilecek modern zamanların temel problemleri arasında eko sistemin küresel boyutta tahrip edilmesi de var. fakat basit yaşamı çevrecilikle eş anlamlı saymak doğru değil.

basit yaşam fakirlik değildir.
burada zenginlik ve fakirliğin, ihtiyaç ve isteğin, yeterlilik kavramının uzun uzadıya bir tartışmasını yapmak da mümkün. ama kısa kesmeli. Duane Elgin'in basitçe ifade ettiği gibi "dışsal (materiyal) açıdan basit, içsel (ruhsal) açıdan zengin bir yaşam sürmek" aslında temel amaç. ("Living in a way that is outwardly simple and inwardly rich.")
bir de kaynakların daha adil ve verimli kullanılması adına gönüllü vazgeçişler var.

basit yaşam az harcamak, ucuza maletmek değildir.
bu da bir başka yanlış anlama. kaynağı frugal living (tutumlu yaşam) kavramının sıklıkla basit yaşamla birlikte anılması olabilir. bir de "büyük tasarruflar yapalım, üç günde köşeyi dönelim, genç yaşta emekli olalım" hayalleri. basit yaşamın diğer hedefleriyle tutarlı olduğu sürece tutumlu bir yaşamın erdemleri yadsınamaz elbette. tüketim toplumu olmayalım derken ekonomiyi durgunluğa sokmak değil ancak amacımız. üç gün sonra dağılıp gidecek kalitesiz ürünleri ucuz diye tercih edip evde bir hurda mallar koleksiyonu oluşturmak da olmamalı.

basit yaşam sihirli değnek değildir.
her şeyden önce göreceli basit yaşam. her bünyeye şifa , her hastalığa deva tek bir basit yaşam tipi yok. yaşanan yere, zaman-mevsime, yaşa-başa, sosyal yapıya göre herkesin başka başka basitleşme, sadeleşme ihtiyaçları var. birinin büyük basitleşme ritüelleri, bir diğerinin zaten kurtulmaya çalıştığı şey olabilir. en iyisi kendi yaşam tarzına en uygun basitliği yakalamakta. böylece bir yük olup çıkmamış da olur zamanla. ama bu bolca düşünmek, kendi fikirlerini ve yöntemlerini geliştirmek ve denemeler yapmak gerektiriyor. basit yaşamın basit olmayan yönü de burası...