Agac dallarinin anlattigi masallar

Photo by Djane88

Bu kis iki kitap okudum. Biri cocuklar, biri yetiskinler icindi. Yetiskinler icin olan hatta sokaktaki adam icin bile degil, agaclari meslek edinmis olanlar icindi. Ne tuhaf, ikisi de ayni seylerden bahsediyordu. Agac dallarinin dilini ögrenmek icin ya bunun cocuklara bile ögretildigi bir ülkede dogmaniz ya da orman mühendisligi, botanik, biyoloji falan okumaniz gerekiyor demek.
Peki ya biz ne olacagiz? Ister metropolde yasasin, ister dag basinda, agaclarin bir sey anlattigini duyar gibi olan ve o sese kulak vermek isteyen yetiskinler? Unutulmus bir dili hafizasinda yeniden canlandirmaya calisanlar?

Unutulmus bir dil diyorum; cünkü agac dallarina en son ne zaman dikkatle baktigimi hatirlamaya calisinca aklima hep cocuklugum geliyor. Agac dallarinin bir dili oldugunu, bir seyler anlattigini hissetmem, ne oldugunu anlayamayip yorulmam ve sonunda gözümü anlattiklarina kapamam, yaklasik o zamanlara denk geliyor olmali.


Ocak ayinin baslarinda karin ilk erimeye basladigi günlerde yolda sincapla bir agac dali bulduk. Tomurcuklari dikkat cekiciydi, eski bir Alman adetine dair bir seyler okumustum, deneyebilecegimi düsünüyordum. Alip eve getirdik. Bir kavanozun icine, suya koyduk.

Bir süre sonra bahsettigim iki kitabi okudum. Kavanozdaki dal birden yasini söylemeye, bir seyler anlatmaya basladi bana. 2009 yilinin sonunda iki karsilikli tomurcuk vermisti. Tomurcuklardan biri daha iyi gelismis, iki yaprak (grubu?) vermisti, digeri biraz daha kücük kalmis ama ayni miktarda yaprak vermeyi basarmisti yine de. Bütün bunlar 2010 yazinda olmustu. 2009 yazi ise nedense biraz güc gecmisti. Hava mi soguktu, yoksa az mi yagmur yagmisti? Ben de tam hatirlamiyorum o yazi. Tasiniyorduk, aklimi mesgul eden fazlasiyla sey vardi. Nedense bir türlü yaz gelmemisti gibi hatirliyorum sadece. Agac dalinin anlattigina bakilirsa 2008 yazi öyle degildi. Bir sekilde 2009 yazindan daha iyi, daha mutlu gecirmisti o yazi. 2007 yazina, oglumun dogdugu yaza dair ise anlatacak birseyi yoktu. Tam o noktada kirilmisti agacindan.  

---§---

Kis tomurcuklari arkalarinda her zaman bir iz birakiyor. Üstüste incecik halkalar seklinde. Bu, agac dalinin yasaminda bir yil demek. Meslek dilinde "yillik sürgün izi" adi veriliyor.  Dikkatli bakinca yazinin girisindeki fotografta da görülüyor.

Her yaprak, ya da yaprak demeti sonbaharda "bir baska yolculuk"a cikarken, yine bir iz birakiyor dal üstünde. V seklinde, bazen gülen bir surati andiran bir iz.  Uzmanlari "yaprak sapi izi" diyor buna da. Üzerinde agactan yapraga akan yasamin iletim noktalarini tasiyor. Kücük yuvarlak izler bunlar ve her agacta birbirinden farkli. Eger bu dili yeterince biliyorsa insan, sadece yaprak izine bakarak bile bir dalin hangi tür agaca ait oldugunu söyleyebiliyor.

---§---

Bütün bunlarin ne anlami var?

Agac dallarinin anlattigi dili ögrenmek -bir biyolog, orman mühendisi ya da botanist degilsek- neden önemli ya da gerekli olsun ki?

Bilmiyorum.
Benim cevremde bu dili bilen kimse yoktu. Iste o yüzden, simdi kör topal ilerleyerek, kendi kendime ögrenmeye calisiyorum. Ögrendikce, agac dallarindan dinledigim masallar hosuma gidiyor.
Aklimda Thoreau'un su sözleri var bir de:
"Kiyidaki kuru mese agaclarinin üzerinde oturup kalin yünlü paltolarina bürünmüs sekilde hafif ögle yemeklerini yerlerdi; sehirliler suni bilgide ilerlemisken, bunlar dogal yasamda ariftiler. Asla kitaplara basvurmazlardi, yaptiklarinin cok azini bilip anlatabilirlerdi. Uyguladiklari seylerin henüz bilinmedigi söylenir"
Bir zamanlar dogal yasamda arif ve asla kitaplara basvurmayan birileri yasamisti.
Agaclarin
ve kuslarin
ve rengarenk tac yapraklarinin
ve onlarin bir orkestranin üyeleriymis gibi harmoni icinde acilip kapanmalarinin
ve bulutlarin
ve gögün
ve suyun
ve baliklarin
ve karincalarin
ve arilarin
ve aklimiza gelmeyen bir milyon seyin dilini biliyorlardi.

Tek bir sorun vardi; yaptiklarinin cok azini bilip anlatabiliyorlardi. Sadece biliyorlardi; bildiklerinin bile farkinda olmadan. Tahminen bütün bunlarin bilinmedigi bir dünyayi (bizim dünyamizi) hayal bile etmemislerdi.

Iste o yüzden kayip kadim bilgilerden bahsediyoruz durmadan. Taslara kazinmis ve sonra unutulmus sembolik dilleri, hiyeroglifleri ögrenir gibi bunlari da kör topal ama bir sekilde ögrenmemiz gerek. Ancak ondan sonra bilecegiz neden bilmemiz gerektigini.