Öksürük otu (Tussilago farfara)

Photo by Ulf Bodin

Cevredeki agaclardan ilk ciceklenenler cadi findigi (Hamamelis) ve kizilcikti. Bahcelerde kardelenler, kar cicekleri, cigdemler birbirini takip etti. Cuha cicekleri geldi. Simdi nergisler acilmak üzere. Gelismekte olan bazi yapraklarin da lalelere ait oldugunu tahmin ediyorum.

Bahcelerin ötesinde, nehir kenarinda ilk ciceklenen bitkinin hangisi olacagini merak ediyordum. Insanlarin kisin griligini üzerlerinden atabilmek icin özellikle alip ektikleri ciceklerden öte, bu cevrede yabani doganin asil erkencileri kimdi?

Subat sonu, Mart basi gibi nehir kenarinin tasli, kumlu zemininde beliren sari cicekler sorumun yanitini verdi. Sadece öbek öbek cicektiler, henüz ortalikta yapraklari falan yoktu. Karahindibaya benziyorlardi ama kara hindiba olmadiklarini biliyordum.  Adini merak ediyordum fakat son zamanlarda internet üzerinden samanlikta igne arar gibi bitki teshis etmeye üsenir oldum. Birgün bir yerde mutlaka karsilasacagimiza inanarak tanismayi kendi seyrine birakiyorum artik. Bu hamameliste oldugu gibi bazen sadece bir gün sürüyor, bazen de aylarca.

Bu kez tanismamiz beklemedigim bir yerde oldu. Dün sincabi doktora götürürken bir eczanenin vitrininde dogal bir ilacin reklamina takildi gözüm.  Resimdeki sari cicekler benim erkencilerdi :) Altinda Huflattich yaziyordu. Bugün aklima gelince baktim internetten. Latince adi Tussilago farfara. Vikipedi'ye bakilirsa Türkce adi öksürük otuymus. Bazen Türkce'de bitki adlarinin bu kadar isleve yönelik olmasina sasiyorum. Öksürük otu, solucan otu, lohusa otu vb. gibi. Sonra bunun bitkiye fiziksel görünüsüne göre isim vermekten daha dogal oldugunu, dertlerine sifayi dogada arayan bir kültüre isaret ettigini düsünüyorum. Aslinda zaten Latince adi Tussilago da "öksürük önleyici" demekmis.

Öksürük otunun nektari erken baharda bal arilarinin ilk gidasiymis. Aslen eski dünyali, yeni dünyada yayilmaci. Yüksek dozlarda karacigeri etkileyen alkaloidler icerdiginden kendi kendine doktorluk yapmak icin kullanilmasa herhalde iyi olur.   Asagida da yaza dogru kendini gösteren, alt tarafi gümüsümsü gri yapraklari ile tüylü tohumlari görülüyor:

Photo by dandelion and burdock

Photo by monteregina