Tanıştığım bir kaç sukkulent

Sukkulentlerden ilk kez şurada bahsetmiştim. Asortik Krep'ten sözünü aldığım sukkulent yazısını sabırsızlıkla beklerken, elimde hazır başka yazı da bulunmadığından, o günden bu yana tanıştığım bir kaç sukkulentten bahsedeyim biraz. Öncelikle bu sağda görmekte olduğunuz bitki var. Türkiye'nin de özellikle sıcak iklimli bölgelerinden tanıdığım bu sukkulent Türkçe'de kazayağı adıyla bilinmekteymiş. Yalnız dikkat edilmeli, çünkü Türkçe'de yine aynı adla bilinen ve yenebilen bir de ot var. Bu kazayağı, o kazayağı değil. Bu kazayağı Latince adıyla Carpobrotus türleri diye bilinen . Buz çiçeğine benzeyen ama ondan daha iri pembe çiçekler açıyor. Webde gördüğüm kadarıyla sarı, beyaz renkte açan türleri de var. Buz çiçeği gibi kazayağı da sıcak iklimlerde yer örtücü olarak kullanılıyor sanırım. Burada pek çok balkondan aşağı sarkıtılarak yetiştirildiğini de görüyorum. Bir parktan utana sıkıla kopardığım bir parça Carpobrotus'u ne yazık ki köklendiremedim. Şu ana dek deneyip de başarısız olduğum tek sukkulent oldu kendisi. Fotoğrafta görüldüğü üzere toprakta gayet sağlıklı ve canlı durarak haftalar geçiriyor, ancak daha sonra köklenmeden kuruyup gidiyor. Belki de tek bir yaprak ile denemeliyim. Bu kadar çok yaprak köklenebilmesi için fazla. Emin değilim. Bu arada Wikipedia'da yazdığına göre meyveleri yenebiliyormuş Carpobrotus'un. Yine de dikkatli olunmasını tavsiye ederim.

Gelelim sıradaki diğer sukkulente. Özellikle çiçekleri sebebiyle son zamanların ünlü bitkisi aloe vera olduğunu tahmin ediyorum bunun. Aloe vera değilse bile büyük olasılıkla aynı aileden (Aloe) olmalı. Hem park-bahçelerde yetiştirilenlerini , hem de denize bakan kayalıklarda kendiliğinden yetişmişlerini gördüm. Kesinlikle bu iklimin bitkisi olduğu anlaşılıyor. Anavatanı Afrika imiş zaten. Aloe vera Türkçe'de Sarısabır adıyla biliniyor. Etli yaprağındaki jelin kullanıldığı pek çok alan var.

Bu sol taraftaki turuncu çiçekler açmış sukkulentin semizotu ile aynı aileden (Portulacaceae) olduğunu kendisini görmeden önce tesadüfen gaertnerblog.de de okumuştum. Kendisi en sevdiğim bahçe blogcularından biridir bu arada. Orada küçük bir dalının -üstelik bir taraftan da çiçek açarken- kolaylıkla köklenebildiği yazıyor. Aynı özelliği ben de buz çiçeğinde gözlemlemiştim. Bu açıdan tipik bir sukkulent. Latince adı Portulaca umbraticola . Almanca'da Portulakröschen, İngilizce'de Wingpod Purslane adı veriliyor. Türkçe adını bulamadım. Oysa Türkiye'de de yetiştiğinden neredeyse eminim. Adını bilen varsa öğrenmekten mutlu olacağım. Burada ayrıca açık sarı ve krem renkli çiçek açanlarını da gördüm. Yine semizotu ailesinden olmalılar ama tam ne olduklarını bilmiyorum.

Bu sukkulentin ne olduğunu bulmakta ise oldukça zorlandım. Sanırım çok yaygın bir tür değil. Bitkinin dibine kendiliğinden düşmüş yapraklarını görünce aklıma sukkulentlerin bir yapraktan bile kolaylıkla çoğaltılabileceğine dair okuduklarım geldi. Ne zamandır orada durduklarını bilmesem de, içlerinden en canlı görüneni alıp evde toprağa yerleştirdim (sağdaki fotoğraf). Bir süre hiçbir gelişme olmadan durdu öylece. Nereden biliyorum? Çünkü arada bir merakla toprağı biraz kaldırıp bakıyordum. Haftalar sonra bir gün köklendiğini farkettim. Yeni bir yaprak da vermiş değil. Neyi beklediğini bilmiyorum. Belki bir atılım yapmak için daha fazla güneşe ve sıcağa ihtiyaç duyuyor. Ama tuttu işte. Sukkulentlerin tek bir küçük yapraktan bile tuttuğu doğruymuş. Bu açıdan gerçekten olağanüstü bitkiler bunlar. Bu arada tam Latince adını bulamadım ama Adromischus türlerinden biri olduğunu tahmin ediyorum. Internette gördüğüm kadarıyla bu grupta bendekine benzeyen bir çok sukkulent var.

Bu yapraktan köklendirme başarısından aldığım cesaretle sık sık gördüğüm bir benzer sukkulenti daha köklendirme projelerime ekledim. Tam adından yine emin değilim ama bana biraz araştırınca dwarf jade plant veya elephants food denen bitki gibi geldi. Dwarf jade plant'e ait şu sağdaki fotoğraf Flickr'dan (Foto:Blush Response) ve benim yaprak çaldığıma bire bir benziyor. Özellikle bonsai meraklılarının sevdiği bir bitkiymiş bu arada. Webde bir çok bonsai jade plant örneği var. Latince adı Portulacaria afra. Bu isme çok şaşırmıyorum, çünkü gerçekten yapraklarının semizotunu andıran bir havası var. Bundan henüz sonuç alamadım. Gelip gidip toprağını kurcaladığım için olabilir.

Bu yazının son sukkulenti de bu. Gzira'da bir ara sokakta bir evin duvarında gördüm. Her şeyiyle öyle güzeldi ki, bir yaprak da olsa koparıp zedelemek istemedim. Zaten genelde yaprak, dal, tohum ihtiyacımı böyle özel şahıslara ait bitkilerden değil de; park, bahçe, çevre düzenlemelerinden sağlamaya çalışıyorum. Onlar nihayetinde kamu malı, değil mi? ;) Henüz ne olduğunu araştırmaya fırsatım olmadı. Tam cinsini merak ediyorum.

Not: Tüm fotoğrafların büyütülmüş versiyonlarına üzerlerine tıklayarak Flickr'dan erişilebilir.

Güncelleme-11.02.2009:
Sukkulentlerle ilgili iki link daha:
1) Asortik Krep'in harika yazısı
2) Fransızca bir site ama insan yolunu bulmakta güçlük çekmiyor.