Lavanta cesitlemeleri

Photo by Arjan Armekinders

Bütün bunlar aslinda Subat ayi ve öncesinde oldu. Ancak yazabiliyorum.

Önce Beste bana bir zarf dolusu ot gönderdi. "O nasil sey?" deme, oluyor. Cesit cesit otlar :) Salataya kattim, yemege kattim, bazilariyla ilk kez tanisiyordum, tadina baktim :)

Lavantalarin zarfin disina tasan kokusu  öyle harikaydi ki, iki yakadaki postacilar bile pek mutlu olmustur eminim. Lavanta ciceklerini kesinlikle güzel bir seylere dönüstürmek istiyordum. Aklima o an gelen tek sey, o siralar Tijen'in "Tak Sepeti Koluna"'sinin Bodrum bölümünde bahsedilen lavantali kekti. Meger Beste'nin de aklindaymis :)) Iste böylece lavanta ciceklerini saplarindan ayiklayip bir kavanoza doldurdum, üzerine de ham seker ekledim (beyaz rafine sekerden daha saglikli diye, baska bir numarasi oldugundan degil) ve iyice karistirdim.

Bir kac ay gecti. Bu arada ben arada bir Türk kahvesi yaptigimda seker olarak bu lavantali sekerden ekler oldum. Kahveyi icerken agzima gelen lavanta ciceklerinden pek hoslanmadim ama lavanta aromali Türk kahvesi hostu dogrusu. Gülü seven dikenine katlansin dedim :)

Acaba keke katsam orada lavantalar iyice kaybolur gider mi, yoksa yine böyle agzi rahatsiz mi eder diye düsünmekten lavantali kek projesini erteledim de erteledim. Oysa, dene ve gör degil mi?

Sonra Beste'nin lavantali kurabiyeleri geldi bu kez. Tadini ne sen sor, ne ben söyleyeyim. Tarifini aldim ve de yaptim hemen :) Bu kurabiye bence "Ben ellerimle..." listesine eklenmeye hak kazandi. Elbette her zaman kurabiye yapiyorum ama bu farkli. Iki sebebi var. Birincisi bizim evde pisen ilk tereyagli kurabiyedir kendisi. Tadi böyle güzel olunca evdeki "tereyaga hayir!" yasagini kismi olarak delmeyi basardi :) Benim acimdan zeytinyagli kurabiyeden farkli bir deneyimdi. Ikincisi, kurabiyeleri ikinci kez yapisim bir arkadasima özeldi. Cok üzücü bir haber almis, cok yikilmis oldugu günlerden bir gün, ona dert ortagi olabilmek icin bulusacagimizda ona bu kurabiyeleri yaptim. Lavanta ruha huzur ve sükunet verir. Onun da ruhu huzur ve sükunetle dolsun istemistim. Kurabiyeleri civil civil desenli bir kutunun icine yerlestirdim. Kutuyu yaglamasin diye firin kagidi serdim tabanina. Sonra da sevimli bir kurdelayla bagladim. Cünkü Almanlar "Das Auge isst mit" (Göz de (agizla) beraber yer) derler. "Sana ellerimle lavantali kurabiyeler yaptim" dedim arkadasima. O gün birlikte hem agladik, hem güldük.

Lavantali sekerim bitti. Ama yeniden yapacagim. Hatta hayaller kuruyorum. Organik limonun kabuguyla limonlu seker, portakalla portakalli seker, kakule ve kisnis tohumlariyla kakule ya da kisnis sekerleri yapmanin yollarina bakacagim :) Bir kez aromayi sekere katmada uzmanlasirsam, mevsiminde mürver, ihlamur agaclarinin altindan ve hatta filbahri calilarinin yanindan gecerken duydugum baygin kokuyu kurabiylere, keklere, dondurmalara katma hayalim var. Gercek edecegim :)

Fakat lavantayla kaldigimiz yerden devam :) Elimde biraz da Türkiye'den gelmis lavanta cicegi var. Gecen yil cayini yapmak icin almis, arada bir siyah caya da katar olmustum. Bu tarifi gördügümde mutlaka denemek istedim.  Kefir bizim evde süzüldükten sonra zaten genelde tezgah üstünde, oda sicakliginda bekler ve orada kendi kendine ikinci bir fermentasyona girer. Kefir islerinin ustasi Dom's Kefir In-Site'da yillar önce okuduguma göre zaten kefir aslen buzdolabi öncesi devrin bir saklama yöntemi oldugundan bütün islem oda sicakliginda gerceklesirmis (Oda sicakligi da yanlis ifade aslinda. Evin önündeki bir agaca asili durur, gelip giden söyle bir sallar, kisin kis sogugu, yazin yaz sicagi yermis : ) ) Dolayisiyla ikinci fermentasyona girmis kefiri evdeki baharatlarla zenginlestirmek fikri bana cazip geldi. Ilk denemeyi lavantayla yaptim. Sevdim :) Ikincide Ayurvedik ayran "lassi"den ilham alarak kimyon ekledim. Sevdim :)

Lavanta Akdeniz'in özbeöz cocugu. Neden kullanmamali? Lavantayi mutfakta kullanmak konusunda kücük bir uyarim var sadece. Aktardan alinan her lavanta cicegi yiyecek hazirlamakta kullanilmaz. Kücük lavanta keseleri hazirlamakta kullanildigi icin, bolca kimyasala, lavanta aromasina bulanmis olarak satilan cicekler de var. Bir kere mutlaka mutfakta kullanmak üzere alindigi belirtilerek aktara sorulmali, uygun mu diye. Tabii insanin bu tür seyleri sorunca dogru yaniti aldigindan emin olacagi güvenilir bir aktari olmali. Bu ön sart. Ayrica birazcik bahcesi olan, bir kösede kendisi yetistirmeli, mümkünse organik yöntemlerle yetistirmeli ve gönül rahatligiyla kullanmali lavantayi. Iklimi cok dert etmemeli. Kara ve uzun kislarin yasandigi Almanya'nin bu bölgesinde bahcesinde lavanta yetistiren komsularimin sayisini bir bilsen. Denemeli, denemeli, denemeli... "Olmaz, yapamazsin" diyen su akli susturmayi mutlaka becermeli...