"Tek yol budur deriz; bilmez miyiz ki bir noktadan geçebilen doğrular kadar yol vardır."

(Thoreau)




Perşembe, Aralık 23, 2010

Hindiba delirmis olmali...

Bu yilin degil, gecen yilin hasadi mürverler...

"Gelecek yil ayni ise kalkismam icin yine bu kadar delirmis olmam gerekecek" demistim. Bu yil Eylül ayinda bir Pazar günü esim kosudan döndügünde "mürverler olmus, gidip toplayalim mi?" dediginde kalkip gitmissem, ya gecici hafiza kaybina ugradigimdan, ya da delirmis oldugumdan...

Mürverler iyi bir yürüyüsle evimizden bir saat kadar uzaklikta, nehir kenarinda, sulak bir orman arazisinin icinde. Bir keresinde geyik bile gördügümüz oldukca dogal bir yasam alani. En yakin motorlu tasit yolundan da yarim saat uzaklikta olmali. Bu acidan meyvelerini güvenle toplayabilecegimiz agaclar.

Bu yil marmelat isine hic girmeyip, sadece mürver surubu yapmaya karar vermistim. Gecen yilki surup sekersizdi. Icecegimizde icine bal eklemistik. Fakat sekersizligi bazi saklama sorunlarina yol acmisti. Kis gelmeden hizlica bitirmek gerekmisti. Oysa ki mürver surubu sogukalginliklarinda cok yararli, dogal bir icecek. Bu yil mümkünse kis boyunca da dayanabilsin istiyordum. En genis kapsamli Almanca yemek sitelerinden biri olan chefkoch.de 'de buldugum bir mürver surubu tarifini kullandim bu kez. Bu tarifte mürveri degisik asamalarda tartmak gerektigi ve benim mutfak tartim olmadigi icin, sonlara dogru özellikle seker miktarinda degisiklik yaptim. Seker ölcüsü bence fazla ama gelecek yillarda da bu tarifi baz almayi düsünüyorum:

1 kg. siyah, yikanmis, ayiklanmis mürver
1,2 kg. su
200 gr. seker
2 limon
1,6 kg. seker (mürver suyunun her bir kg. icin)

Mürverleri bir catal yardimiyla dallarindan ayiklayin deniyor tarifte. Bu kisim gecen yil da en cok zorlayan kisimdi. Bu yil catal yerine elle ayiklamak daha kolay geldi nedense. Bütün bir aksamimi aldi. Mürver gercekten ilginc, gizemli bir meyve. Yüzyillardir gizli güclerine inanilmis, agaci kutlu ya da sihirli görülmüs; deger ve saygi görmüs. O aksam meyveleri ayiklarken sebebini anlar gibi oldum. Yüzlerce minik siyah göz, merakla, ilgiyle bana bakar gibiydi. Sanki canli ve bilinc sahibi tek bir seyle mesgul gibiydim :)

Unutmadan, mümkün oldugunca olgunlasmis meyveler toplanacak ve arada cikan yesil veya acik pembe renkli yani henüz olgunlasmamislar mutlaka itinayla ayiklanacak. Sonunda kesinlikle 2 kg'dan fazla, 3 kg.a yaklasan mürverimiz oldugu ortaya cikti. Mürverlere kilo basina 1,2 kg. su eklenerek buzdolabina koyuyor ve 24 saat bekletiyoruz. Bu meyvenin biraz daha olgunlasmasi icin.

Ardindan meyveleri su ile bir mikser ya da blender yardimiyla ezip kilo basina (baslangictaki meyve agirligini baz aliyoruz hala) 2 limonun suyu ve 200 gr seker ekleyerek pisiriyoruz. Sonra büyük bir süzgecten gecirip cekirdeklerine elveda diyoruz. Galiba ben cildirdim dedirten son adim bu. Bundan sonra her sey daha kolay.

Elde ettigimiz mürver suyunu tartip 1:1 oraninda seker ekliyor ve tekrar pisiriyoruz. Ben bu noktada suyu tam olarak ölcemedim ve sekeri göz karari ekledim. Buna ragmen sonunda elde ettigim surup bana fazla tatli geldi. Gelecek yil daha az kullanmak niyetindeyim. Rafine seker kullanmak beni cok rahatsiz ettiginden evdeki tüm ham seker kamisi sekerini bu ugurda  acimadan harcadim. Yine de bir miktar rafine seker gerekti. Seker recel, marmelat ve suruplara sadece tat versin diye degil, ayni zamanda daha dayanikli kilmak icin ekleniyor. Bilinen geleneksel konserve yöntemlerinden biri aslinda. Ama asiriya kacmamak ve rafinesi yerine mümkün oldugunca ham olanini kullanmak gerek diye düsünüyorum. Benim acimdan bu yilin mürver surubu "ham seker son ürünü rafine seker kadar uzun ömürlü tutar mi?" sorusunun yanitini da aradigim bir denemeydi.

Her neyse, surubu henüz sicakken önceden iyice yikanmis siselere doldurup agizlarini sıkıca kapattım. Serin bir yerde saklamak tavsiye ediliyor; ben buzdolabinda sakladim. Tarif sahibi %100 garanti vermese de, bir yil dayanabilecegini söylüyor. Biz 3 litre mürver surubunun 2 litresini kimi zaman tadimlik, kimi zaman ilac niyetine icerek (suyla karistiriyoruz, bazen sicak, bazen soguk) bitirdik. 3 ay sonrasi itibariyle hicbir sorun yok.  Kalan siseyi bir yila kalmaz bitiririz :)

Cicegiyle, meyvesiyle, gizemleriyle bu agaci gittikce daha cok seviyorum. Hakkinda basli basina bir tanitim yazisi yazamadim gitti. Simdilik daha önce yazdiklarimi listeleyip bir mürver toplu gösterimine davet ediyorum sizi:

Mürver
Kizilcik, mürver,surup. marmelat
Mürver ve kizilcik sezonunu kapatiyorum!
Ihlamur agacinin dibindeki mürverin sirri
Mucizelerle dolu bir dünya

Ilk firsatta da o Eylül günü mürver toplama yolunda (ugrunda!) tanistigim üc yeni bitkiden bahsedecegim.

8 yorum:

  1. "Posteki saymışsşn" sen de. Böyle oyalayıcı yemeklerle uğraşınca, kendime söylerim bunu.

    Eline sağlık. Baharda ben de çiçeğinden şurup yapmıştım. Sevgili Mine'nin tarifiyle. Bir de Oya'nın önerisiyle çiçekleri limon kabuğu ve şekerle karıştırıp dondurdum. Keklere koyuyorum, pek guzel oluyor.

    Türkiye'de meyvesini görmedim henüz.

    Ne güzel, sen ham şeker kamışı bulabiliyorsun orada. "Bir araştırmacı kişilik" Dileeek, burada nereden bulabiliriz? Esmer şekerlere de hiç güvenim kalmadı zira.

    Eline sağlık Hindiba'cık

    YanıtlaSil
  2. elinize saglik Evren,cok zahmetli bir is.biz de murver surubu iciyoruz kis aylarinda hastaliklardan korunmak icin,ise yaradigini dusunuyorum ben.

    YanıtlaSil
  3. Münevver Hanim,
    evet, kesinlikle pösteki saydim ;)Ben ciceginden yapilan surubu da cok merak ediyor, mutlaka denemek istiyorum. Bir türlü cicek mevsiminde düsüremedik yolumuzu mürverlere. Sanirim satilacak meyvelerden degil mürver, burada da görmedim hic satildigini. Cicegini nereden bulmustunuz? Kuru cicek miydi?

    Isil,
    Bu kis biz hic hazir almadik, biliyor musun? Sincap durmadan ateslendiginden etkisinden hic emin olamamistim ama yine de icirdim. Cok nadiren gercek bir enfeksiyon gecirdigine göre ise yariyor olmali :)

    YanıtlaSil
  4. Yukarıdaki yorumda yazdığım gibi Mine'nin fidanlığında mürver ağacı var. Bol çiçek veriyor baharda. Ama meyve vermeyen türüymüş. O nedenle meyvelerini görmedim ben de. (Çiçek ,sonra meyveye dönüşmüyor demek ki. )Şurubunu yaptığım zaman bir müddet mutfaktan o nefis kokusu gitmemişti.

    YanıtlaSil
  5. supersiniz :)cok pahali zaten hazir satilani,demek boyle zahmetli oldugu icinmis. ama hasta olmaktansa buna para vermeyi tercih ediyorum. Her gun icmesek de,nezle olur gibi olunca hemen iciriyorum Defne'ye.

    YanıtlaSil
  6. Hah yakaladim sizi Munevver hanim ve Evreeen! Gecen sene ben tirim tirim murver surubu ararken demek sizde varmis!

    O ciceklerden varsa bir lokmacik, minik ilac sisesinde falan ben de isterim Pazar gunune Munevver hanim :) Sasiriyordum hep nereden buluyorsunuz diye, simdi anlasildi gizli adres! :)

    Eline saglik Evren, ne diyeyim, hakikaten ugrastirici, hele cocukla...

    Bu arada okurken seker icin ben de nereden bulunur ki diye dusundum ve bilemedim, arastirmali! :)

    YanıtlaSil
  7. Afiyet olsun! Bu ve benzeri meyveleri tek tek ayıklamak zor iş gibi görünse de garip bir biçimde meditasyon etkisi yarattığını düşünüyorum. O an insan başka hiç bir şey düşünemiyor. Zen etkisi mi demeli? Öte yandan o çöpe giden çekirdeklere takıldım fena halde. Çekirdeğinden çimlendirme denedin mi hiç?

    YanıtlaSil
  8. Münevver Hanim,
    himm, atlamisim o detayi. Bu arada meyvesinin surubu da harika bir koku veriyor mutfaga, unutmusum yazmayi :)

    Isil,
    Evet, yaparken ben de ayni seyi düsündüm ve mürver surubuna verdigim paraciklara acimaktan vazgectim :)

    Dilek,
    sivi olmasa göndermez miyiz? ben bu yil Türkiye'de kuru cicegini buldum aktarda. Acaba kurusundan da surup yapilir mi diye düsünüyorum. hatta öyle bir tarif de bulmustum galiba...

    Jale hanim,
    kesinlikle! sadece meyve de degil. cocuklugumdan kalma cok net dolma sarma ve hamsi ayiklama anilarim var benim. cünkü insanin gercekten cok yogunlastigi ve gercekten yasadigi anlar onlar. unutulmuyor. dün yaptiklarimin en az yarisini ise coktan unuttum. mutfak gercekten bir meditasyon alani. gecen yilki denememde ayiklarken ayirmistim cekirdeklerini. ekmeye kiyamamistim , cünkü büyürse ne yapacagimi bilmiyordum. gidip dogaya bagislardim tekrar aslinda, neden olmasin? kolayca cimlenecek tohumlara benziyorlar görünüs itibariyle.

    YanıtlaSil