"Tek yol budur deriz; bilmez miyiz ki bir noktadan geçebilen doğrular kadar yol vardır."

(Thoreau)




Cuma, Aralık 16, 2011

Turp yapragi yenir mi?

Google'da yillardir israrla "turp yapragi yenir mi?" diye sormus olman sebebiyle konuyu gündemime tasiyan güzel kardesim,

Evet, benim bildigim kadariyla turp yapragi yenir. En azindan bu yazida bahsedecegim üc tanesi icin kefil olabilirim... Her hafta belli bir gün markete gidiyorum. Belli bir gün, cünkü gittigim bütün marketlerin taze sebze girisinin hangi gün oldugunu ögrendim. Özellikle o gün gidiyorum. Ve özellikle taze, citir citir yapraklari üzerinde turplar aliyorum. Hatta yasli teyzelerden ögrendigim usulle, üstteki kasalari yana cekip alttaki kasalari kesfe cikiyorum. Asil hazine oralarda. Ve bu yasli teyzeler var ya, dünyanin her yerinde ayni, insana ayaküstü harika kornişon tursuşu tarifi falan da veriyorlar...

Neyse, ne diyordum. Taze yaprakli turplari seciyorum özellikle. O gün aksam birazcik marul ama agirlikla turp yapraklarindan olusan  bir salata yapiyorum. O gün brokoli almissam, onun sapini da soyup dilimleyip salatalik niyetine katiyorum. Brokolinin kendisi nadiren salata, cogunlukla yemek oluyor. Sincap oglum -ki istahsiz cocuktur ama salatayi cok sever- bayila bayila yiyor bu salatayi. Simdilik bir vukuatimiz olmadi, sag ve saglamiz. Bak su asagidaki turplarin yapraklarini yiyoruz biz:

Raphanus Sativus var sativus (Kırmızı Turp)
Photo by Susan E Adams

Raphanus sativus varyetesi (var. albus olabilir) (Beyaz Turp)
Photo by Posteriormente

Brassica oleracea gongylodes (Kohlrabi  /Alabaş)
Belki turp degil ama bizim evde turp niyetine yenir.
Photo by cafemama
Istersen hatta turp yapraklarini evde kendin bile yetistirebilirsin. Bir yerlerden güvenilir, organik turp tohumu (Raphanus sativus var. Sativus) bulup suradaki ya da suradaki usulle yetistirmen yeterli. Kis günlerinde harika bir vitamin ve mineral deposu bu filizler.

Ola ki, beslenme konusunda yasli teyzeleri ve tanimadigin blog yazarlarini ciddiye almamak aliskanligindaysan , dur bir de bilimsel kaynak göstereyim sana: Bu konularda verdigi bilgileri güvenilir buldugum Plants for a Future adli sitenin Raphanus sativus girisi, Brassica oleracea gongylodes (Alabas) girisi ...

Bır de Tijen Inaltong'un Mutfaktaki Yaban adli kitabina bakilirsa, bir tür yabani turbun (Turpotu / Raphanus raphanistrum) bizzat yapraklari yenir, yemegi bile yapilir.

Turp yaprakli salata yedigimiz aksamlar  burnumun diregi sizliyor bazen. Ankara Sakarya Caddesi'nde (ve cok cok eskiden de Ulus'taki Hal'de) her balikcinin yaninda ya da iki adim ötesinde bir de yesillikci olur(du). Hamsi aldigin günler -evde pazardan alinmis yesillik yoksa- onlara ugrar, aksama balik yaninda turplu, yesillikli harika bir salata hazirlarsin. Hazirlardi yani annem... Benim aklim bi karis havadaydi o zamanlar. Simdi arayip "anne bize hamsi ve yaninda turplu salata!" desem yine yapar gerci :) Ve fakat mesafeler... :( Fakat ben de ne anlatiyorum, sen bunlari sormamistin ki...

Haydi kal saglicakla...

10 yorum:

  1. corba yapilir, borek ici yapilir, olmadi kavrulup yumurta kirilir! ben pazarda sira beklerken illa birileri ile konusuyorum bilmedikleri sebzeleri anlatiyorum o yasli kadinlar artik hic olmadiklari kadar hayatimdalar... Bogazimi dugumledi hamsi, turp salata hikayesi kac gundur benzer bir hikayemi dusunuyorum sur ben onu sana mail atayim...

    YanıtlaSil
  2. Evren'ciğim,
    Yenir tabii yahu! Hatta yabanisi de var ya turpun, o da yenir. Çok körpe değilse hafifçe bir kaynar suya sokup çıkarmak iyi olabilir tabii.
    (Dilara'nın orada yediğim katıklı pideyi sana gönderiyorum o zaman -yediğin şey nasıl gönderilir bilmiyorum ama bu şarkıyı sana armağan ediyorum gibi bir şey-)

    YanıtlaSil
  3. Sanırsam bu hafta okuduğum en okuma zamanına değer blog yazısıydı, siteyi öğrenmiş oldum ki ne kadar işe yaradığını anlatamam. Teşekkürler

    YanıtlaSil
  4. Merhaba Evren,
    turpu cok sevmeme ragmen yapragini hic yemedim.Ama ne yaptim biliyor
    musun hani su kohlrabi kardes var ya onun yapraklariyla kendime bir güzel kara lahana corbasi yaptim:)Cok da nefis oldu.Kara lahanayi cok özledigimde turp alirken genellikle kimsenin almadigi bu yapraklari da bol bol atiyorum yanina. Aslini bulamazsam akrabasini yerim ama illaki yerim mantigiyla:)
    Sevgiler ve örnek alinasi sayfan icin tesekkürler.

    YanıtlaSil
  5. Ilahi Evren :) Ben de Ingiliz Banyosu insaa edemeyecegim ama :P Iki gundur Eksi Sozluk ve Nurturia'da Ingiliz Banyosunu arayan benim bloga geliyormus... Ben de ne oldu da sayac ibresi sasti diyordum :) Demek sende de turp yapragi soranlar var. Eh iyi ki sormuslar, bahane ile biz de guzel seyler ogrendik.

    Ben turbu en cok bol limonun icine koyunca seviyorum. Kokusu gidiyor ;-) Bilmem vitamini de gidiyor mu? Suyu pembe oluyor. En ustune de ondan icmece... Kurs verdigim zamanlar U3A'deki teyzelerden birisi Japon'du. Ben Turkiye'den pazar fotograflari cekmistim. Ne yeriz, ne iceriz kismini anlatirken onlarin uzerinden giderek anlatmaya calistim. Turplarin oldugu bir karede teyze itiraz etti, bu Japon turbu ve size de bizden gelmis diye. Ben size yerel demedim bizde olanlari gosterdim demistim. Sonra aradim, taradim, hakikaten oyle imis :) Onun fotografini goremedim ama sende. Belki Almanya'da yoktur. Ingiltere'de de yoktu zira. Ithal bile gelmemis...

    YanıtlaSil
  6. beste,
    ben de tanimadigim bir Türk'e paziyi anlatmistim markette. ben alirken görüp, bu ne, nasil yapilir diye sormustu :) Hayat sofralarin etrafinda dönüyor, aci-tatli ne cok ani var...

    Tijen,
    ben senin gibi uzmani olmadigim icin kesin ve net "yenir tabii yahu" diyemedim :) Sagol :) Katikli pidemi seve seve aldim, cok yasa :)

    Gasilhane,
    Merhaba, tesekkürler :) Gevezeligi birakip her daim Google üzerinden ulasan sorulari yanitlasam gayet informative bir blog olacak burasi :))

    Kitty Wu,
    ikisi de ayni sülaleden neden olmasin :) Bu arada ben yeni bir sey ögrendim, Almanca konusulan ülkelerde Wirsing diye satilan bir sebze var ki Türkce'de Milano lahanasi deniyormus; iste bu sebze de kara lahana ile ayni türün farkli varyasyonlari. Görürsen onunla da deneyebilirsin...

    Dilek,
    Ben bilmem, kamuoyu acikca detayli bir Ingiliz Banyosu yazisi istiyor senden :) Artik trendy midir, nedir? :) Cok degisik turp var. Ben Türkiye'den bildigim bazi turplari burda görmüyorum hic. Yalniz anladigim kadariyla aslinda hemen hepsi ayni türün alt türleri. Sadece sekil, renk, vb farkli.

    YanıtlaSil
  7. Bak bir de boyle yeniyormus. Denemeli, guzel gorunuyor :)

    http://ilahitatlar.blogspot.com/2011/12/frnda-cin-turpu.html

    YanıtlaSil
  8. Bak bir de boyle yeniyormus. Denemeli, guzel gorunuyor :)

    http://ilahitatlar.blogspot.com/2011/12/frnda-cin-turpu.html

    YanıtlaSil
  9. aa, buna cin turbu dendigini bilmiyordum.

    YanıtlaSil
  10. Artık balıkçıların bizatihi içinde bir de sadece salata malzemesi satan yeşillikçi bölümleri var.
    Ben yeşillliği taze taze yemeyi sevdiğimden, balık pişirdiğim günler balıkçıdan yeşiiliğimi de alır öyle gelirim eve :)

    YanıtlaSil