Çayır adaçayı, hayran olunası mekanizma ve aşkla öğrenilen ölü dil

Photo by naturalengland

Pazar günü büyük parktan dönerken yapraklarini tekrar dikkatle inceledim. Gercekten de çayır adaçayıymış :)
Meraklisi icin diger adlari Salvia pratensis / Meadow sage / Wiesensalbei. Ballibabagillerden.

Doga kilavuzunda anlatildigina göre yapraklari parmak arasinda ezildiginde hafifce aromatik bir koku salarmis. Ben denedim, keskin bir ot kokusu disinda bir koku farketmedim. Adacayi gibi kokmuyor yani :)

Cayirda görüp "Himm, pek güzelmis" diyerek yanindan gectigimiz her bitkinin insani saskinliga bogan en az bir hikayesi vardir. Ben o hikayelerin müptelasiyim. Tanistigim her yeni bitkiye hikayesini sorarim. O da anlatir :)

Cayir adacayinin da var öyle bir hikayesi. Ciceklerinin tozlanmayi kolaylastiran özel bir yapisi var. Mekanizma söyle isliyor: Görüldügü gibi adacayinin cicegi örnegin papatyada oldugu gibi acik, erisilmesi kolay bir tabla seklinde degil. Iceri dogru derinlesiyor.  Ari cicegin icindeki nektari toplamak icin egilip basini iyice cicegin icine dogru sokuyor. Cicegin iki stameni (cicekte erkek organ) giris yolunun hemen üzerinde, disari dogru iyice uzanmis durumda. Ari cicegin icine dogru uzanirken, agirligi cicegin asagi dogru egilip katlanmasina sebep oluyor. Sirti otomatik olarak stamenlere degiyor ve polene bulaniyor. Bir sonraki cicekte debelenirken polenleri onun disi organina bulastiriyor. Bu katlama mekanizmasi özellikle bombus arilari (bambul ya da yabanarisi da deniyor sanirim, Türkce'deki tam adi benim icin bir muamma) tarafindan tetiklenirmis. Bombus arilarini sevelim, koruyalim; sincabin da bildigi gibi onlardan korkmayalim :))

Asagidaki fotograf bir balarisini sözkonusu pozisyonda gösteriyor :)

Photo by fotoapi

Bu arada neden Geranium pratense'dir fakat Salvia pratensis'tir hic düsündün mü? Benim kendimce bir fikrim var. Insan kolunu botanige kaptirmaya görsün, askla Latince bile ögrenebilir :))